Presuda br. 29344 iz 2024. godine: Pejzažni prekršaji i građevinska dozvola
Presuda br. 29344 od 21. marta 2024. godine, koju je doneo Vrhovni kasacioni sud, bavi se ključnim pitanjem u oblasti pejzažnog prava, naglašavajući odnos između građevinskih dozvola i zaštitnih mera predviđenih pejzažnim planovima. Ova odluka se uklapa u složen normativni kontekst, gde je zaštita životne sredine i pejzaža od fundamentalnog značaja.
Normativni kontekst
Zakonska uredba br. 42 od 22. januara 2004. godine, poznata kao Zakonik o kulturnim dobrima i pejzažu, utvrđuje načine zaštite pejzažnih područja. Prema članu 143, stav 9, neophodno je pribaviti građevinsku dozvolu za bilo koju intervenciju koja može narušiti zaštitne norme, čak i ako je pejzažni plan samo usvojen, a još nije odobren. Ovaj princip je Ustavni sud potvrdio u više navrata.
Pejzažni prekršaji - Intervencije suprotne zaštitnim normama sadržanim u pejzažnom planu koji je već usvojen, ali još nije odobren - Građevinska dozvola - Neophodnost - Razlozi. U pogledu pejzažnih, građevinskih i seizmičkih prekršaja, realizacija, na područjima obuhvaćenim pejzažnim planom koji je već usvojen, ali još nije odobren, građevinskih radova suprotstavljenih predviđenim zaštitnim merama, podleže izdavanju građevinske dozvole, a ne podnošenju SCIA-e, s obzirom da 'ratio' istih leži u potrebi da se zaštita anticipira u fazi koja prethodi konačnom usvajanju samog plana, čime se isključuje bilo kakva intervencija koja bi mu se suprotstavila.
Implikacije presude
Sud je ponovio da svaka građevinska intervencija u područjima obuhvaćenim pejzažnim planom mora proći rigoroznu proceduru odobrenja. Odluka o delimičnom poništenju presude Apelacionog suda u Tarantu od 15. marta 2023. godine naglašava potrebu da se obezbedi adekvatna zaštita životne sredine, čak i u preliminarnoj fazi. Razlozi za ovakav izbor leže u želji da se spreče nepopravljive štete po pejzaž, koje bi mogle proisteći iz neovlašćenih intervencija.
- Relevantnost pejzažne zaštite.
- Neophodnost dozvola za radove u osetljivim područjima.
- Prevencija građevinskih i pejzažnih prekršaja.
Zaključci
Presuda br. 29344 iz 2024. godine predstavlja važno pojašnjenje u oblasti pejzažnog prava, naglašavajući važnost poštovanja važećih propisa za zaštitu životne sredine. Ključno je da profesionalci u građevinskom sektoru i građani razumeju važnost pribavljanja neophodnih građevinskih dozvola, kako bi se izbegle sankcije i zaštitilo naše prirodno nasleđe. Zaštita pejzaža nije samo pitanje zakona, već kolektivna dužnost za obezbeđivanje održive budućnosti.
