Seksualno nasilje i olakšavajuće okolnosti: Analiza presude br. 35303 iz 2023.
Presuda br. 35303 od 30. maja 2023. godine, objavljena 22. avgusta 2023. godine, izazvala je široku debatu u pravnom krugu, posebno u vezi sa pitanjem olakšavajućih okolnosti u slučaju seksualnog nasilja koje je počinio nastavnik nad učenicima. Vrhovni kasacioni sud je ovom odlukom obradio osetljivu temu, pojašnjavajući da se priznavanje olakšavajuće okolnosti manje težine krivičnog dela može primeniti čak i u tako kritičnim kontekstima.
Kontekst presude
Slučaj koji je razmatrao Sud odnosio se na nastavnika optuženog za seksualno nasilje u školskoj ustanovi. Odbrana je tvrdila da, uprkos težini radnje, olakšavajuća okolnost iz člana 609-bis, stav treći, Krivičnog zakonika može biti uzeta u obzir. Ovaj član predviđa mogućnost priznavanja manje težine krivičnog dela čak i u posebno teškim situacijama, kao što su one koje uključuju zloupotrebu ovlašćenja.
Olakšavajuća okolnost manje težine krivičnog dela - Dela koja je počinio nastavnik u školskoj ustanovi - Priznavanje - Mogućnost - Postojanje - Razlozi. U pogledu seksualnog nasilja, činjenica da je krivično delo počinio nastavnik, u školskoj ustanovi, na štetu učenika, nije prepreka za priznavanje posebne olakšavajuće okolnosti manje težine iz čl. 609-bis, stav treći, Krivičnog zakonika, budući da je zloupotreba ovlašćenja već uzeta u obzir od strane zakonodavca kao element koji dopunjuje krivično delo, kao i u svrhu pokretanja krivičnog postupka po službenoj dužnosti.
Pravne implikacije
Sud je pojasnio da, iako je krivično delo seksualnog nasilja od strane nastavnika teško i zahteva posebnu pažnju, to ne isključuje mogućnost priznavanja olakšavajuće okolnosti. Ovaj pristup se zasniva na tumačenju da je zloupotreba ovlašćenja već predviđena kao otežavajuća okolnost od strane zakonodavca, što dovodi do zanimljivog razmatranja načina suđenja u sličnim slučajevima.
- Zloupotreba ovlašćenja kao otežavajuća okolnost
- Mogućnost ublažavanja kazne
- Relevantnost školskog konteksta
Zaključci
Odluka Vrhovnog kasacionog suda ističe ključni aspekt krivičnog prava: potrebu za balansiranjem težine krivičnog dela i specifičnosti okolnosti u kojima se ono dogodilo. Iako je seksualno nasilje samo po sebi teško krivično delo, procena olakšavajućih okolnosti može dovesti do različitih rezultata u zavisnosti od konteksta. Od suštinske je važnosti da pravni stručnjaci imaju na umu ove nijanse, posebno u slučajevima koji uključuju autoritativne figure poput nastavnika. Presuda br. 35303 iz 2023. godine, stoga, predstavlja referentnu tačku za buduće odluke u ovoj materiji.
