Komentar presude br. 2369/2024: Izručenje i princip specijalnosti
Presuda br. 2369 od 21. marta 2024. godine, koju je doneo Vrhovni kasacioni sud, pruža važne podsticaje za razmišljanje o temi izručenja, posebno u vezi sa principom specijalnosti. Ovaj princip utvrđuje da se izručenom licu ne može suditi za dela drugačija od onih za koja je izvršeno izručenje, osim ako nije dato izričito odobrenje. Sud je analizirao specifičan slučaj koji se odnosi na izručenje italijanskog državljanina iz Kolumbije, jasno utvrđujući granice i načine primene klauzule specijalnosti.
Princip specijalnosti u izručenju
Princip specijalnosti je ključni element u međunarodnom i nacionalnom pravu. Zasnovan je na ideji da država ne može krivično goniti pojedinca za krivična dela drugačija od onih za koja je zatraženo izručenje. Vrhovni kasacioni sud je potvrdio da je opseg primene ove klauzule uređen normama i pravnim instrumentom koji su na snazi u trenutku predaje izručenog lica. Sa ove tačke gledišta, poštovanje važećih propisa je suštinsko za garantovanje zakonitosti krivičnog postupka.
- Relevantnost važećih procesnih normi
- Isključenje povoljnih zakonskih izmena
- Važnost Sporazuma Italija-Kolumbija
Relevantnost presude i praktične implikacije
U razmatranoj presudi, Sud je osudio na kaznu zatvora za krivična dela počinjena pre predaje, isključujući retroaktivnu primenu zakonskih izmena uvedenih naknadno. Ovaj aspekt je od fundamentalnog značaja, jer podrazumeva da se eventualna zakonodavna ili sporazumna poboljšanja, kao što su predviđena Sporazumom Italija-Kolumbija i Zakonskom uredbom br. 149 iz 2017. godine, ne mogu retroaktivno primeniti u korist izručenog lica.
SPECIJALNOST - Sadržaj naloga - Identifikacija - Pravni instrument na snazi u trenutku predaje - Relevantnost - Naknadne izmene povoljne za izručenog - Primena - Isključenje - Činjenice. U pogledu izručenja iz inostranstva, opseg primene klauzule specijalnosti, kao ograničenje vršenja krivičnog gonjenja za dela drugačija od onih koja su motivisala izručenje, uređen je procesnim normama i sporazumnim instrumentom koji su na snazi u trenutku predaje, pri čemu se ne uzimaju u obzir naknadne izmene pravnog okvira, unutrašnjeg ili nadnacionalnog, povoljne za predato lice. (Činjenice koje se odnose na izručenje italijanskog državljanina iz Kolumbije, u kojima je Sud osudio na kaznu zatvora za krivična dela počinjena pre predaje, isključujući retroaktivnu primenu prekluzija na princip specijalnosti uvedenih članom 721, stav 2, Zakonika o krivičnom postupku izmenama člana 5. Zakonske uredbe br. 149 od 3. oktobra 2017. godine i normama Sporazuma Italija-Kolumbija od 16. decembra 2016. godine, ratifikovanog zakonom br. 82 od 17. jula 2020. godine, na osnovu toga što su ove odredbe stupile na snagu nakon predaje izručenog lica).
Zaključak
Presuda br. 2369/2024 predstavlja važan presedan za slučajeve izručenja i pojašnjava obim principa specijalnosti. Sud je ponovio da su norme na snazi u trenutku predaje odlučujuće za primenu klauzule specijalnosti, isključujući mogućnost retroaktivne primene povoljnijih propisa. Ovaj sudski pravac će obezbediti veću sigurnost i stabilnost u međunarodnom krivičnom pravu, sa značajnim implikacijama za zaštitu prava pojedinaca uključenih u postupke izručenja.
