Komentar presude br. 16413 iz 2024. godine: Građanska odgovornost i učešće žrtve u krivici u slučaju smrti srodnika

Presuda br. 16413 od 12. juna 2024. godine, koju je donela Kasacioni sud, nudi važnu refleksiju o građanskoj odgovornosti u slučaju učešća žrtve u krivici u smrtnom deliktu. Ovaj nalog pojašnjava kako treba upravljati naknadom nematerijalne štete pretrpljene od strane rođaka preminulog, ističući pravne i moralne implikacije u vezi sa podeljenom odgovornošću u tragičnim situacijama.

Pravni kontekst presude

Kasacioni sud je svojim intervencijom utvrdio da, u slučaju kada je žrtva smrtnog delikta doprinela nastanku štetnog događaja, naknada nematerijalne štete zbog gubitka porodičnih odnosa mora biti umanjena proporcionalno krivici same žrtve. Ovaj princip se zasniva na pažljivom tumačenju građanskih normi, posebno člana 1227. Građanskog zakonika, koji se bavi učešćem u krivici.

• Povreda prava na život, koju je žrtva nehatno prouzrokovala, ne predstavlja delikt prema rođacima.
• Raskid porodičnih odnosa, od strane jedne od strana, ne smatra se izvorom štete za drugu.
• Ključna je razlika između građanske odgovornosti i posledica koje proizilaze iz ponašanja žrtve.

Zaključak presude i njen značaj

(ROĐACI ŽRTVE) Generalno. U oblasti građanske odgovornosti, u slučaju učešća žrtve smrtnog delikta u nastanku štetnog događaja, naknada nematerijalne štete zbog gubitka porodičnih odnosa, koju rođaci preminulog trpe „iure proprio“, mora biti umanjena u meri koja odgovara delu štete koju je potonji sam sebi prouzrokovao, ali ne na osnovu primene člana 1227, stav 1, Građanskog zakonika, već zato što povreda prava na život koju je nehatno prouzrokovao onaj ko gubi život ne predstavlja delikt žrtve prema svojim srodnicima, s obzirom da se raskid porodičnih odnosa od strane jedne od njegovih strana ne može smatrati izvorom štete prema drugoj, predstavljajući posledicu neprotivpravnog ponašanja. (U primeni principa, Kasacioni sud je ukinuo sa upućivanjem na ponovno suđenje presudu na koju je uložena žalba, a kojom je u celosti dosuđena šteta zbog gubitka porodičnih odnosa u korist rođaka, bez ikakvog umanjenja za učešće primarne žrtve u krivici, navodeći da su oni „subjekti treći u odnosu na delikt“).

Ovaj zaključak pojašnjava da se u slučaju učešća u krivici, šteta pretrpljena od strane rođaka ne može smatrati direktnom štetom prouzrokovanom deliktom, već pre posledicom ponašanja žrtve. Ova pozicija je ključna za razumevanje granica građanske odgovornosti i za zaštitu prava rođaka žrtve, izbegavajući da ovi poslednji pretrpe nepravedno opterećenje zbog ponašanja preminule osobe.

Zaključci

Presuda br. 16413 iz 2024. godine predstavlja značajan korak u razumevanju građanske odgovornosti u slučaju smrti srodnika. Ona naglašava važnost detaljne analize dinamike krivice i pravnih posledica koje proizilaze iz učešća u krivici. Ključno je da pravni stručnjaci i građani razumeju kako ovi principi mogu uticati ne samo na sudske odluke, već i na način na koji se percipiraju i tretiraju prava rođaka žrtava u sličnim kontekstima.