Analiza presude br. 45290 iz 2024. godine: utvrđivanje nebitnih motiva u krivičnom pravu
Nedavna presuda br. 45290 od 01. oktobra 2024. godine, koju je doneo Vrhovni kasacioni sud, pruža važnu priliku za razmišljanje o utvrđivanju nebitnih motiva u kontekstu italijanskog krivičnog prava. Odluka je ponovila potrebu za primenom dvofaznog metoda za procenu postojanja ove otežavajuće okolnosti, što je dovelo do veće jasnoće u sudskoj praksi.
Dvofazni metod u utvrđivanju nebitnih motiva
Prema Sudu, utvrđivanje otežavajuće okolnosti nebitnih motiva mora se vršiti prateći pristup koji predviđa dve odvojene faze: proveru objektivnih podataka i proveru subjektivnih podataka.
- Objektivni podaci: sastoji se u proceni nesrazmere između počinjenog krivičnog dela i motiva koji ga je izazvao.
- Subjektivni podaci: odnosi se na mogućnost da se takva nesrazmera smatra rezultatom unutrašnjeg impulsa koji je potpuno neopravdan.
Ova dvostruka provera omogućava preciznije uokvirivanje konteksta krivičnog dela, naglašavajući potrebu za detaljnom analizom motivacija koje podstiču pojedinca na činjenje nezakonitih dela.
Značenje maksime
Utvrđivanje otežavajuće okolnosti nebitnih motiva mora se odvijati dvofaznim metodom, zahtevajući dvostruku proveru objektivnih podataka, koji se sastoje u nesrazmeri između konkretno počinjenog krivičnog dela i motiva koji ga je odredio, i subjektivnih podataka, koji se sastoje u mogućnosti da se navedena nesrazmera okarakteriše kao izraz apsolutno neopravdanog unutrašnjeg pokreta, takvog da spoljni podsticaj predstavlja puki izgovor za iskazivanje kriminalnog impulsa.
Ova maksima naglašava važnost ne samo formalne provere, već i dubokog prodiranja u psihološke motive počinioca krivičnog dela. Sud, naime, ističe kako često navedeni motiv može biti samo izgovor za opravdavanje nasilnog ili antisocijalnog ponašanja, što je ključni aspekt za pravednu primenu kazne.
Zaključci
Presuda br. 45290 iz 2024. godine predstavlja korak napred u definisanju koncepta nebitnih motiva u krivičnom pravu, promovišući složeniju i nijansiraniju viziju krivične odgovornosti. Zahvaljujući ovoj odluci, pravni stručnjaci mogu računati na robusniji interpretativni alat, koji omogućava suočavanje sa krivičnim delima sa većom pažnjom na okolnosti koje su ih odredile. Ključno je da sudska praksa nastavi da se razvija u ovom pravcu, kako bi se garantovalo pravednije i svesnije pravosuđe.
